Се чини дека Александар Вучиќ го загуби „кецот од ракав“ кога се во прашање преговорите на Косово и тоа побрзо отколку што очекуваше. За само неколку дена играта која ја игра со години е превртена наопаку, а Вучиќ сега е пред предизвици кои не можел да ги предвиди.

Да потсетиме, пред само шест дена, Вучиќ седеше во претседателската фотелја на Србија со чувство на стабилност и релативен успех кога се во прашање преговорите за статусот на косовските Срби. Преговарачите од ЕУ и САД го гледаа, особено во последните месеци, како „разумен соговорник“, особено по последната рунда преговори на 14 септември.

Вучиќ тогаш го поддржа планот за одредена автономија на Србите на Косово предложен од Борел и Лајчак. Но, тогаш Косово под водство на премиерот Албин Курти реши да ги прекине дипломатските разговори и да го отфрли предлогот, што не им се допадна на претставниците на меѓународната заедница кои во еден момент дури споменаа санкции за косовскиот премиер.

Се чинеше дека Вучиќ успеа во својот план и дека ја доведе ситуацијата таму каде што најмногу му одговара. Курти, во очите на Западот, стана нарушувачки фактор, додека Вучиќ стана конструктивен соработник. И тогаш, за само неколку моменти, сè се сруши како куќа од карти.

Во раните утрински часови на 24 септември, група од триесет српски милитанти блокираа пат во близина на селото Бањска, во северно Косово, а судирите со косовската полиција резултираа со смрт на еден полицаец. Ситуацијата брзо ескалирала, а Косовците испратиле засилување, по што тројца вооружени српски напаѓачи биле убиени, а полицијата заробила шест Срби и пронашла огромно складиште со оружје во блискиот Бањски манастир. Остатокот од групата се повлекол кон Србија, веројатно по преговори со властите.

Како што се разгоруваше оваа ситуација, Курти го впери прстот кон Србија, тврдејќи дека овој напад е оркестриран од Белград. Србија, пак, се брани со тврдењето дека се започнало со наводните „ригорозни“ мерки на Курти против Србите на Косово. Возот, барем што се однесува до Вучиќ, тргна надолу и сега е тешко да се запре.

Но, има и една неочекувана околност – Милан Радоичиќ, потпретседател на Српската листа на северот на Косово. Тој ја презеде одговорноста за овој напад, а тоа менува сè. Ако навистина е одговорен Радоичиќ, Вучиќ веќе не може правилно да управува со своите поранешни соработници, кои сега работат сами. Национализмот што го негуваше со години сега му се враќа како бумеранг.

Милан Радоичиќ призна дека го организирал нападот на северот на Косово

И додека Вучиќ се обидува да ги држи работите под контрола, се чини дека и Српската православна црква е малку загрижена за сопствените интереси. Нивниот манастир заврши среде пресметката, а игуменот Данило практично беше заложник. Црквата сега зборува со поинаков глас од властите во Белград, а тоа не му помага на Вучиќ.

Навидум, се чини дека српскиот претседател ја изгубил контролата над ситуацијата и, ако тоа е навистина точно (што е малку веројатно), тоа би можело да има далекусежни последици. Затоа што ако локалните лидери како Радоичиќ го диктираат текот на настаните на Косово, тоа е проблем не само за Вучиќ, туку и за ЕУ, која се обидува да дојде до преговори.

Во новите преговори меѓу Александар Вучиќ и Албин Курти, клучниот фактор што ќе ја ослаби позицијата на Вучиќ е токму тоа што Курти секогаш ќе може на преговарачка маса да го става аргументот дека Европската унија нападот во Бањска го класифицира како терористички. Но, клучниот момент кој ја промени динамиката на овие преговори беше признанието на Милан Радоичиќ дека во сето тоа е вмешана организација, а токму него српскиот претседател до вчера го претставуваше како фактор на стабилност преку Српската листа. Сега, сепак, се чини дека тој одамна беше подготвен за вооружен конфликт, што целосно ја разоткрива претходната перцепција за неговата улога, дури и за оние за кои американската црна листа и британските санкции не беа доволен аргумент.

Белата куќа ја повика Србија да ги повлече војниците од косовската граница: Набљудуваме се

Кој е следниот чекор? Во моментов сите погледи се насочени кон Брисел и Вашингтон, бидејќи ваквите тензии на Балканот не носат ништо добро. Додека ЕУ се обидува да постигне договор меѓу Белград и Приштина, Америка бара од Србија да ја повлече армијата што ја распореди на границата со Косово, а многу аналитичари велат дека „сè мириса на украинско сценарио“.

Во светлината на руско-украинскиот конфликт, ЕУ сака еднаш засекогаш да го реши косовското прашање. „Кецот во ракав“ кој го имаше Вучиќ и добро познатото „покер лице“, по нападот во Бањска, веќе не се и не можат да бидат фактор. Сега се делат нови карти. (klix.ba)