„Никогаш да не згасне“ ѕвезденото небо им рече Тоше на своите фанови кои со мобилните телефони светкаа во мракот на последниот концерт кој го одржа на 5 октомври 2007 година во Скопје, а само 11 дена подоцна, на денешен ден, трагично загина на автопатот А3 кај Нова Градишка и го остави Балканот без здив, пишува хрватска Насловница.

Да беше жив Тоше ќе имаше 40 години, а малкумина знаат дека неговото оригинално презиме било Проја, дека сакал да го врати презимето, дека имал намера да одржи целовечерен класичен концерт и дека неговиот хит „Игри без граници“ бил постхумно прогласен за песна на 2008 година и добил награда златен Порин, која ја примил Мирослав Рус, текстописец и композитор на песната, а кој до ден денес не може да го прежали Тоше.

Неброени се хитовите и неизбришливи се трагите кои ги остави Тоше Проески во македонското општество, но и пошироко. Со право за него денеска пишуваат и многу медиуми во регионот.

Вистинското презиме му беше Проја

Познато е дека предците на Тоше Проески биле Цинцари (една од најпознатите групи Власи или Аромани кои живееле во Србија, Македонија и Грција) чие вистинско презиме било Проја. Тоше имаше намера да си го врати вистинското презиме, но трагичната смрт го спречи во тоа.

Уште од рана возраст покажа љубов кон музиката. Својот музички талент го наследил од неговиот татко Никола и мајка Доменика. Своето музичко образование го добил во музичкото училиште и на Скопската музичка академија.

Додека дипломирал, му недостасуваа само два испити. Тој планираше да ги положи овие испити во пролетта 2008 година и беше најзадоволен од неговата дипломска теза – целовечерен класичен концерт.

Замина на турнеи надвор од Македонија во 2002 година, а една година подоцна ја доби наградата Мајка Тереза за бројните хуманитарни настапи. Како амбасадор на добра волја на УНИЦЕФ, тој им помогна на децата, а неговата песна „Овој свет“ стана химна на организацијата.

Тоше го освои 14-то место на Евровизија 2004 година

Проески се проби на хрватскиот пазар во 2004 година, благодарение на соработката со Тони Цетински за песната „Лагала нас мала“, и стана сè попопуларен со објавувањето на албумот на хрватски „Дан за нас“.

Имаше големи хитови во дуети со Гоца Тржан, Есма Реџепова и Антонија Шола, кои за него го напишаа хитот „Срце није камен“. Тоше е единствениот странски пејач што ја освои главната награда на Хрватскиот радиофестивал.

Љубовта кон уметноста Тоше ја наследи од својот татко Никола. Тој го следел својот син од почетокот на неговата кариера. Никола гледаше на славата на Тоше како на најубавото нешто кое му се случило. Тој никогаш не тврдеше дека Тоше ќе го достигне врвот, тој едноставно рече „ова е Божјо дете“.

– Како дете, тој сакаше да биде лекар, но подоцна музиката дојде во неговиот живот – изјавил Никола.

Тоше имаше силна врска со публиката, па затоа секогаш бараше силно светло на концертите за да ги види подобро своите фанови. За време на неговиот последен концерт, што го одржа на 5 октомври 2007 година во родното Скопје, публиката направи „ѕвездено небо“ со светла на нивните мобилни телефони. Пејачот беше толку воодушевен од ова што ги замоли да го направат тоа повторно и ги замоли никогаш да не дозволат „тоа небо да згасне“.

Пејачот, текстописец и композитор и сопственик на „Хит Рекорд“, Мирослав Рус, се сеќава на Тоше како на голем пријател и деловен соработник, за кого ја напиша песната „Игри без граници“. Песната била прогласена за хит на 2008 година и ја добила наградата златен Порин.

„Се борев, но срцата на овие луѓе останаа тешки“

– Една недела пред неговото заминување, бевме први на сите (хрватски) радиостаници со таа песна. Така, тој замина прв, но, за жал, поради недостаток на флексибилност на некои луѓе кои работеа околу Порин во тоа време, тој не го доби Порин. Се борев со сета сила да не завршам така, но срцата на тие луѓе останаа тврди. Во годината кога беше број еден и недопирлив во Хрватска, замина без Порин како пејач на годината. Сепак, Порин за „Игри без граници“ за песна на годината ми беше доделен на мене и јас наградата ја гледам како наш заеднички успех – открива Мирослав Рус.

– Во Тоше добив пријател и изведувач за кој секој автор може само да сонува. Честопати му велев кога ќе ме праша дали добро пее во студиото: „Човеку, ти пееш подобро отколку што пишуваме“. Тој човек е некој што го среќавате во животот или не го среќавате. Тој е моја голема радост и моја голема тага. Никогаш нема да го прежалам. Со оглед на тоа што живееше во Скопје и беше популарен низ целата поранешна Југославија и пошироко, постојаните патувања и снимања го погодуваа бескрајно. Неговиот мир остана високо во Крушево, во кое тој конечно се врати засекогаш на тој тажен ден – рече Рус.

Традиционално, во пресрет на оваа тажна годишнина, фановите подготвија бројни настани во спомен на Тоше. Еден од оние кои негуваат посебна традиција со години се маратонците, кои уште еднаш ќе трчаат од Нова Градишка до родното Крушево на Тоше.

Тие го започнаа меморијалниот маратон вчера, 14 октомври, во 17 часот, од стадионот НК Слога во Нова Градишка, а во пресрет на почетокот, во 16 часот и 15 минути, беа поставени венци пред споменикот на Тоше Проески, кој сега е дел од Електроекономското училиште.

Како и секоја година, во Загреб, во црквата на паркот Рок, и оваа недела, 17 октомври, во 11 часот, ќе се одржи свечена миса.