Режимот на Башар ал Асад заврши по крвавата граѓанска војна која траеше 13 години и ја доведе Сирија на работ на колапс. Бунтовниците рано утринава го зазедоа Дамаск и претседателската палата, а Асад успеа навреме да побегне од земјата.
Иако неговата моментална локација е непозната, се шпекулира дека тој е во Русија, со својот долгогодишен „заштитник“ Владимир Путин. Она што се случи со режимот на Асад, но и со Сирија воопшто, е најживописниот и најточниот пример за последиците од руската поддршка и заштита.
Режимот на Асад падна откако Путин ја прекина поддршката
Бунтовничките фракции, освен секако курдските сили, се поддржани од Турција, која со години копнее по падот на Асад. На другата страна е Русија, која интервенираше во граѓанската војна за да го спаси режимот на Асад еднаш.
Сигурно сирискиот претседател овој пат сметаше на поддршката од Москва и се надеваше дека бунтот ќе биде згаснат како и досега. Но, тоа не се случи.
Откако започна офанзивата на бунтовниците минатата среда, Путин се чинеше дека не сака да го спаси режимот на Башар ал Асад.
– Иднината на Асад никогаш не изгледала толку кревка и се чини дека Русија не е во состојба, а можеби дури и не сака да го спаси. Одговорот на рускиот претседател Владимир Путин, кој помогна да се сврти бранот на долготрајната граѓанска војна во Сирија во корист на Асад, е пригушен, изјави за Блумберг Чарлс Листер, директор на Програмата за борба против тероризмот и екстремизмот во Институтот за Блискиот Исток.
Лице блиско до Кремљ за Блумберг потврди дека Русија нема план да го спаси Асад. Руската амбасада во Дамаск ги советуваше своите граѓани во Сирија да се евакуираат со комерцијални летови додека тоа се уште е можно.
По долго доминирање на сириското небо, руските воздухопловни сили беа немоќни за време на овој бунт да го запрат брзото напредување на ХТС по патот М5 кон Хомс, третиот по големина град во земјата.
Падот на Хомс им овозможи на бунтовниците да го пресечат патот М1 што го поврзува главниот град Дамаск со крајбрежниот регион, каде што се наоѓаат базите на Тартус и Хмејмим. Шест бродови на руската флота со седиште во Тартус (три фрегати, два помошни брода и една подморница) испловија за планираните вежби четири дена пред падот на режимот на Асад. Тогаш веќе беше јасно дека Путин се повлекува од Сирија, а тоа го знаеше и новоизбраниот претседател на Америка, Доналд Трамп.
Трамп: Асад побегна откако ја загуби поддршката од Путин
Трамп се огласи по падот на режимот на Асад и рече дека „побегнал од својата земја“ откако ја изгубил руската поддршка, поточно поддршката на Владимир Путин.
– Башар ал Асад го нема. Неговиот заштитник – Русија, на чело со Владимир Путин, повеќе не беа заинтересирани да го заштитар – рече Трамп.
Кога бунтовниците вчера влегоа во предградијата на Дамаск, Трамп истакна дека Русија сега е немоќна во Сирија.
– Опозициските борци во Сирија целосно окупираа бројни градови, во високо координирана офанзива. Русија, бидејќи е толку оптеретена во Украина, и со загубата на над 600.000 војници, изгледа неспособна да го запре овој буквален марш низ Сирија, земјата која ја штитат со години – рече Трамп.
Според него, Русија никогаш немало никаква корист во Сирија, освен да му зададе удар на тогашниот американски претседател Барак Обама со интервенција.
Modus operandi на Владимир Путин
Пристапот на Владимир Путин за поддршка на режимите во неволја, како што е оној на Башар ал Асад во Сирија, се карактеризира со комбинација на воена интервенција, економска поддршка и дипломатски маневри:
Јанукович во Украина (2014): Виктор Јанукович, прорускиот претседател на Украина, доби силна поддршка од Москва за време на неговиот мандат. Русија обезбеди заеми и изврши притисок врз Украина да го отфрли договорот за асоцијација со Европската унија. И покрај оваа поддршка, Јанукович беше соборен за време на протестите на Мајдан. Русија потоа го анектира Крим и ги поддржа сепаратистите во источна Украина, но Јанукович побегна во Русија и неговиот режим падна.
Назарбаев/Токаев во Казахстан (немири во 2022 година) : Путин го поддржа Касим Јомарт Токаев за време на протестите во јануари 2022 година и испрати трупи на Организацијата на Договорот за колективна безбедност (ОДКБ) за да ја стабилизира ситуацијата. Додека Токаев ја задржа власта, немирите ја истакнаа кревкоста на руското влијание во Централна Азија. Некои аналитичари тврдат дека Токаев оттогаш се свртел кон диверзификација на сојузите, намалувајќи ја зависноста од Москва
Гадафи во Либија (2011) : Иако Гадафи не беше директно поврзан со Русија, Москва се спротивстави на интервенцијата на НАТО и се обиде да го задржи своето влијание во Либија. Русија се обиде дипломатски да го поддржи Гадафи, но тој беше соборен и убиен по интервенцијата на НАТО. Русија изгуби значително влијание во Либија и оттогаш се обидува да го врати со поддршка на групи како силите на Калифа Хафтар
Лукашенко во Белорусија (во тек) : Путин постојано го поддржува Александар Лукашенко, особено за време на протестите против неговиот режим во 2020 година. Русија обезбеди заеми, политичка поддршка и безбедносни гаранции. Лукашенко останува на власт, но се повеќе се потпира на Москва и губи голем дел од суверенитетот на Белорусија. Иако режимот сè уште не паднал, тој стана симбол на прекумерна зависност од Русија, поставувајќи прашања за долгорочна стабилност.
Од сите овие примери, јасно е дека поддршката на Путин често спречува моментален колапс на режимот, но не секогаш обезбедува долгорочна стабилност или влијание. Режимите финансирани и „бранети“ од Путин може да се соочат со внатрешни и надворешни предизвици кои ја намалуваат нивната издржливост дури и со руска поддршка.