За многумина, руската инвазија на Украина изгледаше како серија настани за кои се веруваше дека се невозможни. Рускиот претседател Владимир Путин ја започна најголемата копнена војна во Европа од Втората светска војна. Навистина е неверојатно.
Затоа Политико се обрати до Фиона Хил, разузнавачка аналитичарка и советничка на американските претседатели Џорџ Буш, Барак Обама и Доналд Трамп и една од американските експерти за Русија со најдобар увид во развојот на настаните. Фиона Хил го проучувала Путин со децении, работејќи во републиканска и демократска администрација. Таа има репутација дека ја кажува вистината, стекната додека сведочеше на сослушувањата за време на процесот на отповикување на Доналд Трамп.
Политико сакаше да знае што мисли додека гледаше снимка од руски тенкови кои ги преминуваат меѓународните граници, што има на ум Путин и какви сознанија може да понуди за неговите мотиви и цели. Хил помина многу години проучувајќи ја историјата, а во разговорот постојано ги истакнуваше врските и трендовите на европската историја чии последици сега се гледаат во Украина. Ние веќе сме, рече Хил, во средината на Третата светска војна, без разлика дали целосно ја прифаќаме или не.
„За жал, ние чекориме низ старите историски обрасци, за кои рековме дека никогаш повеќе нема да дозволиме да се повторат“, нагласи Хил.
Овие стари историски обрасци ги вклучуваат западните компании кои не гледаат дека помагаат во изградбата на воената машина на тиранинот, навивачите заљубени во „моќта“ на автократот и тенденцијата на политичарите да покажуваат со прст за политичка добивка наместо да работат заедно за безбедноста на својата нација.
Но, во исто време, Хил смета дека не е доцна да се запре Путин и дека тоа не е задача само на Украинците или НАТО – ова е цел на која обичните западњаци и компании можат да помогнат на важни начини.
„Украина стана првата линија на фронтот, не само меѓу демократиите и автократиите, туку и во борбата да се одржи систем заснован на правила дека работите не се преземаат со сила. Секоја земја во светот треба да посвети големо внимание на тоа“, изјави Хил за Политико.
Пред нас се многу опасности, предупреди Хил. Путин се повеќе се однесува емотивно и најверојатно ќе го користи сето оружје што му е на располагање, вклучително и нуклеарното. Важно е да немате илузии – но подеднакво е важно да не губите надеж.
„Секогаш кога ќе помислите: „Не, не е можно, дали е можно тој да го направи тоа?“ и да сфатите што можеме да направиме за да ги спречиме“, истакнува Хил.
Го следевте Путин долго време и напишавте една од неговите најдобри биографии. Кога ги анализиравте неговите постапки минатата недела, што видовте?
Путин обично е поциничен и попресметлив отколку што беше во неговите последни говори. Внатрешните емоции се очигледни во она што тој го кажа во последните недели, оправдувајќи ја војната во Украина. Изговорот е многу слаб и речиси бесмислен за секој кој не е во ехо комора или пропаганден балон во самата Русија. Тој побара од украинската армија суштински да ја собори сопствената влада или да го остави оружјето и да се предаде бидејќи со неа командуваат еден куп нацисти зависници од дрога?! Тоа едноставно нема смисла.
Се чини дека Путин дури и не се обидува да изнесе убедлив аргумент. Истото го видовме и во рускиот одговор во Обединетите нации. Оправдувањето беше суштински какоо неговиот говор: „Ги нападнавте Ирак и Авганистан. Не ми кажувајте дека не можам да го направам истото во Украина“.
Оваа емоција е нездрава и крајно опасна бидејќи околу Путин има малку кочници и лостови за рамнотежа. Тоа го истакна при говорот на седницата на Советот за национална безбедност, каде стана јасно дека тоа е негова одлука. На некој начин, тој ја презеде целосната одговорност за војната, па дури и шефовите на неговите безбедносни и разузнавачки служби изгледаа изненадени од брзината на работите.
Значи Путин моментално е воден од емоции, а не од некаков логичен план?
Мислам дека имаше логичен и методичен план кој се враќа во минатото, барем до 2007 година, кога го предупредуваше светот, а особено Европа, дека Москва нема да прифати натамошно проширување на НАТО. А потоа, во рок од една година, НАТО ги отвори вратите за Грузија и Украина.
Во тоа време бев член на Националниот разузнавачки совет, кој анализираше што ќе направи Русија како одговор на декларацијата за отворени врати на НАТО. Една од нашите проценки беше дека постои реален, реален ризик од некаква превентивна руска воена акција, не само анексијата на Крим, туку и некои многу поголеми акции против Украина и Грузија. И, се разбира, четири месеци по самитот на НАТО во Букурешт, имаше инвазија на Грузија. Тогаш немаше инвазија на Украина бидејќи украинската влада се повлече од барањето за членство во НАТО.