Шефица на педијатрија со 12 совети до сите родители на Балканот: Пазете ги децата од „СУВО ДАВЕЊЕ“ на плажа

Раководителката на педијатрија во Виноградска болница, д-р Орјена Жаја открива како да се подготвиме за безгрижен семеен одмор.

1. ЗАБОРАВЕТЕ НА СОКОВИТЕ, ВОДАТА Е НАЈВАЖНА

– Нема да кажам течност, туку исклучиво вода. Нема слатки сокови, чаеви, ледени чаеви или газирани пијалоци, бидејќи тоа го оптоварува телото. Децата од предучилишна возраст веќе треба да пијат најмалку литар и половина вода во текот на летото, а училишните и адолесцентите да пијат повеќе – вели проф. Жаја. Адолесцентите веќе пијат кафе, кое е и диуретик, па затоа е неопходен и дополнителен внес на вода.

– Урината мора да биде проѕирна, а ако е темна, вашето дете е веќе благо дехидрирано – одлучно вели професорката. Таа забележува дека родителите веќе можат да забележат дека нешто не е во ред од овие мали нешта.

Кај најмалите, пелената мора да биде влажна онолку пати колку што е во зима, во спротивно јасно е дека детето не е хидрирано.

2. ЕЛИМИНИРАЈТЕ ГИ МАСНИТЕ И ТЕШКИТЕ ОБРОЦИ

Покрај водата, секако важна е и исхраната. Мора да биде лесно сварлива и лесна, а не мрсна и тешка. Она што родителите често го прават погрешно е да носат разни грицки на плажа, што е проблематично поради високата содржина на сол што исто така може да доведе до дехидрација.

– Нека грицкаат овошје со голем дел од вода, лубеница, праски или стапчиња морков – советува проф. Заја.

3. ПАЗЕТЕ СЕ ОД „СУВО ДАВЕЊЕ“

Се разбира, дури и најголемата радост за децата, пливањето, може да биде опасна. Иако ретко се споменува, па дури и не е официјален термин, послабите капачи се изложени на ризик од „суво давење“.

– Едноставно родителот не смее да го трга погледот од детето додека се капе, особено ако не е вешто. „Суво давење“ е ситуација во која се вдишува вода, што претставува опасност – вели проф. Жаја. Имено, она што покажува дека има проблем е сува кашлица, која понекогаш може да се одложи од 24 до 48 часа. Може да дојде до промена на ритамот на дишење, кој станува плиток и брз, детето станува бледо, а понекогаш има и повраќање и зголемено потење.

– Штом забележите повеќе од еден од наведените симптоми, неопходно е да се обратите на лекар – нагласува таа.

4. ДЕЦА ПОД ТРИ ГОДИНИ НЕ СМЕАТ НА СОНЦЕ

Сонцето, забележува докторката, колку и да го сакаме, може да ни биде и непријател.

– Децата до три години немаат што да прават на сонце од 11 до 17 часот. Нема дискусија или оправдување за кршење на тие правила. За нив трба дебела сенка и заштита од сонце – според педијатарот.

Но, родителите не се секогаш подготвени да го жртвуваат поголемиот дел од денот. Во секој случај, секогаш кога се на сонце, децата треба да носат крема за сончање со широк спектар SPF 30+. Ова ќе ги заштити и од УВА и од УВБ зраците. Ако децата пливаат, тоа мора да биде и водоотпорно. Нанесете обилно половина час пред да излезете на сонце – правило е полна чаша (пет лажички) крем за сончање – и повторно нанесувајте секои два часа.

5. И покрај ТОПЛИНАТА, ОБЛЕКАТА Е ПОТРЕБНА

И покрај жештините, не е добро да се биде без облека. Важно е да имате лесна памучна и облека која „диши“ и штити од сонце.

– Капата мора секогаш да биде на главата. Се препорачуваат капи со УВ заштита – објаснува докторката. Иако децата уживаат во морето, не е добро да ги оставите во море долго време за време на најсилното сонце. Создава лажно чувство дека не е толку жешко и дека сонцето не пречи, но освен изгореници кои можат да бидат и до трет степен може да дојде и до сончев удар.

– Родителите мора да бидат свесни дека се што им се случува на децата до три години може да биде сериозно. Кај нив лесно и брзо се развива сериозна состојба и веднаш треба да се однесат на лекар доколку имаат температура, слабост или некакви симптоми на сончев удар – советува д-р Жаја. На поголемите деца им е нешто полесно, но и тие можат да бидат сериозно исцрпени и да им треба лекар.

6. КАКО ДА ГИ ПРЕПОЗНАЕТЕ СИМПТОМИТЕ НА СОНЧАНИЦА?

Најчести симптоми на сончев удар се поспаност, грчеви или пецкање во телото, главоболка и општа летаргија. Во тие моменти најважно е да ја намалите телесната температура, секако со лекови, но и физички, со влажна крпа или туш.

-Водата мора да биде млака бидејќи туширањето со ладна вода би го шокирало организмот – предупредува докторката и нагласува дека во овој случај најважно е да се дава многу вода бидејќи ризик е и дехидрацијата.

7. ДАЛИ ДА ЈА исплакнам солта после пливање?

Едно од вечните летни прашања е дали децата треба да се тушираат секој ден за да ја измијат солта.

– Не! Ако се работи за дете со здрава кожа, нема потреба бидејќи морската сол има свои придобивки. Секако, доколку детето има проблематична кожа, тогаш дерматологот ќе даде своја препорака – вели педијатарот.

8. ДОЦНИТЕ ЗАБАВИ НЕ СЕ ЗА ДЕЦА

Тоа што проф. Жаја особено предупредува за спиење. Иако делува банално, бидејќи е лето и родителите често мислат дека не е важно кога децата одат на спиење, нередовното и недоволно спиење навистина влијае на развојот на мозокот.

– Спиењето е најважната активност. За време на спиењето, мозокот се развива, ги обработува сите информации и создава нови нервни клетки. Не треба ни да зборуваме за спиење пократко од осум часа – вели проф. Жаја.

9. НЕСОНИЦАТА Е ОПАСНА

Посебно предупредува за мобилните телефони кои децата ги користат пред спиење, а кои во лето им се дозволени уште повеќе бидејќи се на одмор.

– Тоа што се на одмор не значи дека мозокот не се развива. Оваа светлина лошо влијае на сонот и долгорочно доведува до несоница – објаснува таа. Недоволното спиење, покажаа некои студии, може да биде фактор на ризик за дијабетес тип 2 кај децата и тинејџерите.

Децата кои спијат помалку имаат послабо кардиометаболичко здравје, мерено со повисок крвен притисок и пониско ниво на „добар“ холестерол во крвта. Кај адолесцентите, недостатокот на сон може да игра улога во симптомите на депресија.

10. СКОК ВО ПЛИТКА ВОДА?

Да се ​​има дете е одговорност, забележува проф. Жаја и мора да бидеме свесни дека децата не се способни да се грижат за себе и да донесат правилни одлуки.

– Летото е пример за тоа. Детето може да мисли дека може да скокне со глава во 30 сантиметри море, но родителот е тука за да каже дека не може. Можеби е банален пример, но е вистина – вели аа.

11. 50 СТЕПЕНИ ЦЕЛЗИУСИ ВО АВТОМОБИЛ ЗА САМО ПОЛОВИНА ЧАС

Затоа никогаш не можеме да оставиме дете само во кола ниту една секунда. Тоа, додава таа, нема само да го отвори прозорецот и да излезе надвор ако нема воздух.

– Во тој случај, нема „само секунда“ или само да купам сладолед. Има или Да или Не, а ова е дефонитивно НЕ!!! – нагласува таа. Едно истражување покажа дека температурата во автомобил паркиран на сонце на ден кој достигнал 35 степени Целзиусови достигнува дури 47 степени Целзиусови во рок од еден час.

12. МАМО, МОЖЕ ЛИ ДА ОДАМ ПО СЛАДОЛЕД?

Таа, исто така, ги предупредува родителите никогаш, во никој случај, да не дозволуваат децата под десет години сами да одат во продавници во туристички места со многу луѓе каде што не се запознаени со околината.

– На таа возраст не се способни ни најинтелигентните да се снајдат на вистински начин. Можат да се изгубат затоа што се исплашени од толпата во која шетаат – верува докторката.

Развојно, како што тврдат научниците, децата под 10-годишна возраст не можат точно да ја проценат брзината и растојанието. Така, иако гледаат автомобил како се спушта по улицата, тие когнитивно не можат да проценат колку брзо ќе стигне до нив и колку време ќе им треба да ја поминат улицата.