Бразил ги засили одбранбените акции долж својата северна граница додека го надгледува територијалниот спор меѓу соседите Гвајана и Венецуела, соопшти вчера Министерството за одбрана. Официјални лица веруваат дека Венецуела наскоро може да ја нападне малата јужноамериканска земја. Гвајана Есекибo е регион од околу 159.500 км2 западно од реката Есекибо во моментов управуван и контролиран од Гвајана, но за кој Венецуела тврди дека е дел од нејзината територија.

„Министерството за одбрана ја следи состојбата. Засилени се одбранбените дејствија во северниот пограничен регион на земјата, со што се промовира поголемо воено присуство“, се наведува во соопштението, пренесуваат агенциите.

Одлуката на Бразил да премести повеќе свои воени ресурси на северот од земјата доаѓа во време на зголемени тензии меѓу Венецуела и Гвајана околу регионот богат со нафта познат како Есекиба или Есекибо, што сочинува повеќе од две третини од вкупната копнена маса на Гвајана.

Тврдењата на Венецуела за Есекибо, што се извор на долготраен територијален спор, повторно се разгореа во последниве години откако Гвајана откри нафта и гас во близина на поморската граница. Овој регион опфаќа повеќе од две третини од вкупната територија на Гвајана. Венецуелците на 3 декември ќе гласаат на референдум за „правата“ на Есекибо.

Меѓународниот суд на правдата (МСП) се очекува утре да донесе одлука за барањето на Гвајана за поништување на референдумот. Владата на Венецуела соопшти дека ќе продолжи со постапката без разлика на се.

Венецуела протестираше против тендерот за нафта што Гвајана го почна во септември, тврдејќи дека офшор областите се спорни и дека компаниите што ги доделиле полињата нема да имаат права да ги истражуваат. Американските медиуми наведуваат дека Венецуела отсекогаш ја сметала Есекиба за своја територија бидејќи тој регион бил дел од неа за време на шпанското колонијално владеење.

Интересот на Венецуела за Есекиба значително се зголеми во 2015 година кога американската компанија „Ексон Мобил“ (ExxonMobil) објави дека пронашла комерцијално исплатливи количества нафта во наоѓалиште крај брегот на спорниот регион.

Регион богат со природни ресурси

Гвајана е богата со природни ресурси, како нафта, гас, злато, дијаманти и дрва, што го привлече интересот на двете земји и странски компании. Во последниве години, Гвајана додели лиценци за истражување и производство на неколку мултинационални корпорации, како што е ExxonMobil, за експлоатација на морските резерви на нафта и гас во спорните води.

Венецуела протестираше против овие активности и ја обвини Гвајана за нарушување на нејзиниот суверенитет и територијален интегритет.

Тензиите меѓу двете земји ескалираа во контекст на политичката и економската криза во Венецуела, што доведе до влошување на нејзините односи со соседите и меѓународната заедница. Венецуела е обвинета за кршење на човековите права, корупција, авторитаризам и мешање во внатрешните работи на други земји.

Улогата на Бразил

Бразил, како најголема и највлијателна земја во Јужна Америка, одигра важна улога во регионалните настани и решавање на конфликти. Низ историјата, Бразил одржувал срдечни и кооперативни односи со Гвајана и Венецуела и поддржувал мирно и дипломатско решение на спорот за Гвајана Есекибо. Сепак, ставот на Бразил значително се промени под претседателството на Жаир Болсонаро, кој зазеде поконфронтирачки и идеолошки став против Венецуела и нејзините сојузници.

Болсонаро, исто така, изрази поддршка за суверенитетот и територијалниот интегритет на Гвајана и ги критикуваше тврдењата и дејствијата на Венецуела како агресивни и нелегитимни. Според некои извештаи, бразилските вооружени сили се ставени во состојба на готовност поради значителното движење на воена опрема и персонал во источна Венецуела на границата со Гвајана, што неодамна беше откриено од сателитски снимки и разузнавачки извори.

Некои официјални лица веруваат дека Венецуела наскоро може да ја нападне малата јужноамериканска земја за да го анектира регионот Гвајана Есекиба, кој сочинува повеќе од 60 отсто од територијата на земјата и за кој претендира венецуелската влада.

Доколку се оствари ова сценарио, тоа би можело да предизвика голем регионален конфликт што ќе ги вклучи не само Гвајана и Венецуела, туку и Бразил и другите соседни земји, како и САД и други меѓународни актери.